SAKARYA DA SANAYI

İlimiz, Cumhuriyet öncesinde çok zengin ormanlık alanlara sahip bir yerleşim birimi olarak ilk sanayi hamlelerini ağaç işleri sektöründe başlatmıştır.

İlimiz, Cumhuriyet öncesinde çok zengin ormanlık alanlara sahip bir yerleşim birimi olarak ilk sanayi hamlelerini ağaç işleri sektöründe başlatmıştır. 1917’de kurulan ve sonraki yıllarda adı, Türkiye Zirai Donatım Kurumu Müessesi olan, Demir -Tahta Fabrikasında (DE-TA), sandalye ve ev eşyası imalatı yapılmıştır.

Birinci Dünya Savaşı öncesinde, Adapazarı’nda yaşayan azınlıklar içinde Rumlar ipekböcekçiliği endüstrisini geliştirmişler, 16 ham ipek atölyesi işletmişlerdir. Adapazarı, cumhuriyet döneminde büyük bir gelişme göstermiş, 1935’ten sonra bir çok ipek fabrikası kurulmuştur. Bu işletmeler varlıklarını suni ipek yaygınlaşıncaya kadar korumuşlardır.

İlimizde sanayinin gerçek atılımı, 1940-1950 döneminde ve 1 Aralık 1954 tarihinde İl olduktan sonra başlamıştır. Bu dönemde büyük sanayi, kamu kuruluşlarıyla gelmiş olup,1943’te Türkiye Zirai Donatım Kurumu’nun çiftçimize tarım aletleri yapan fabrikası, TCDD Vagon Fabrikası kurulmuş ve Askeri Ağır Bakım Fabrikası Çorlu’dan Adapazarı’na nakledilmiştir. Adapazarı Şeker Fabrikası da 1953 yılında işletmeye açılmıştır. İlimizde, sanayinin ve işletmeciliğinin oluşmasını sağlayan kamu kuruluşlarından sonra, sanayi yatırımlarının tamamına yakını özel sektör tarafından yapılmıştır.

İlimizin sanayi yatırımları için avantajlı konuma geçişi 1990’dan sonra olmuştur. Türkiye ekonomisinin en önemli bölgesi olan Marmara’da yaşanan yoğunluk, sosyal hayatı ve sanayi üretimini zorlaştırmış, ilimiz en önemli alternatif haline gelmiştir.

Ulaşımı, tüketici nüfusu, zengin su kaynakları, teknik ve idari işgücü potansiyeli ilimizi her sektör için tercih edilir hale getirmiştir.Nitekim, günümüze kadar Uniroyal Lastik Fabrikası (daha sonra Good Year olmuştur) İstanbul Segman Sanayi, Kimak Makina A.Ş., Kromel Süt Makinaları A.Ş., Paksan Kireç Sanayi, Başoğlu Karavan Sanayi, Bizon Ağaç Sanayi, Alüminyum Alaşımları A.Ş., Lucas Elektrik Sanayi, Borutaş A.Ş., Entaş, Hendek Tarım İlaçları, Onduline, Owens Cornıng Plastik Boru Sanayi, Capo Foods, Toyotasa, Toprak İlaç, Tırsan, Pilsa, Otoyol, Otokar, Fruehauf, Yazakisa gibi çok sayıda büyük sanayi kuruluşu faaliyet göstermiştir.

Adapazarı’nda kurulan 1.OSB’ndeki fabrikaların bir kısmının üretime geçmesiyle 3.500 dolayında kişi istihdam edilmiş olup, diğer fabrikaların da faaliyete geçmesiyle yaklaşık 8.500 kişiye iş imkanı sağlanabilecektir.. Hendek’teki 2. OSB’de 105 firmaya yer tahsisi yapılabilmiş, aşırı talep nedeniyle 3.OSB için Söğütlü İlçesinde tespit edilen 91 hektarlık alanın da istimlak çalışmalarına başlanmıştır. Organize Sanayi Bölgelerimizin 4’ncü, 5’nci, 6’ncı ve 7’ncisi için de yer tespitleri tamamlanmıştır.

Depremde, ilimizin sanayisi de önemli ölçüde zarar görmüş olup sanayi kuruluşlarından 34’ü yıkık veya ağır, 74’ü orta ve 19’u hafif hasar görmüştür. Ancak, bir çok tesis kendisini toparlayarak yeniden üretime geçmiş olup, 3 önemli kamu kuruluşumuz; TÜVASAŞ, TZDK ve Şeker Fabrikasında finansman sıkıntısı nedeniyle genel ve deprem sonrası sorunlar devam etmektedir.

Organize Sanayi Bölgeleri

OSB	YAPILAN HARCAMA (Trilyon TL.)	İHTİYAÇ DUYULAN ÖDENEK (Milyon $)	AÇIKLAMA
I. OSB	6.5	9.5	Altyapı çalışmaları için.
II. OSB	1.6	10.5	Altyapı çalışmaları için.
III. OSB	-	5.5	Har., İstim., Alty. çalışmaları.
IV. OSB	-	0.5	Haritaların hazırlanması için
V. VI. VII. OSB`ler	-	-	Dos. San.ve Tic. Bak. gön.
TOPLAM	8.1	26.0	İhtiyaç duy. ödenek. mik.

I.Organize Sanayi Bölgesi

Birinci Organize Sanayi Bölgesi’nin 1993’te devlet onayını almasıyla birlikte ilimizde yatırım patlaması başlamıştır. Toyotasa Otomobil Fabrikası’nın 1994 yılında üretime başlamasından sonra, Toprak İlaç ve Toprak Sağlık Ürünleri Fabrikaları, Pilsa Plastik Sanayi, Kudos Tekstil, Ada Nakış Desen Dokuma Giyim İmalat Sanayi, Arma Filitre, Kromel A.Ş., Uzgiderler, Misan , Kardeşler Alüminyum, Lucas Elektrik, Erdem Çelik, Balaban Gıda, Soyubelli Makina kuruluşları kısa zamanda tesislerini kurmuş ve üretime geçmişlerdir. I. Organize Sanayi Bölgesinde halen 17 fabrika üretimde olup 20 fabrikanın inşaat çalışmaları devam etmektedir.

İnşaatları devam eden, Demka, Sağlam -İş, Has -Fidanoğlu, Toprak Polyester İplik Fabrikası, Sintaş, Kimak, Demireller, Akay Metal, Aksa, Soyubelli, Erel Makina, Federal Elektrik, Varkut Motor, Sabah Otomotiv, Aydın Oral gibi kuruluşların da kısa zaman içinde faaliyete geçmesi beklenmektedir. 64 parselden oluşan 1.OSB’nde sanayi tesislerinin sektörel dağılımı aşağıdaki gibidir:

Otomotiv ve Madeni Eşya Sanayi : 29 adet,
Plastik Sanayi : 10 adet,
Tekstil Sanayi : 8 adet,
Orman Ürünleri Sanayi : 6 adet,
Elektrik Elektronik Sanayi : 4 adet,
Gıda Sanayi : 3 adet,
İnşaat Malzemeleri Sanay : 2 adet,
Kimya Sanayi : 2 adet.

1.Organize Sanayii Bölgesine ait altyapı projeleri için 1995-2000 yılları arasında 20 milyon dolarlık bir bütçe öngörülmüş ve şu ana kadar yaklaşık 10 milyon dolarlık bir harcama yapılmıştır.

II.Organize Sanayi Bölgesi

2.OSB’nin yeri, aşırı talep üzerine 1997’de devlet onayı ile tespit edilmiştir. Hendek Uzuncaorman Kargalıhanbaba Mevkii’nde 320 hektarlık 2.OSB’nden 195 firma yer istemiş, ancak 105 firmaya yer tahsisi yapılabilmiştir. Bölgede, 15.000 dolayında istihdam hedeflenmektedir.

III.Organize Sanayi Bölgesi

Söğütlü ilçemizde ilan edilen 3. OSB’ne 75 firma başvuru yapmış olup, firmalar arsa bedellerini ödemeye devam etmektedirler.

IV.Organize Sanayi Bölgesi

Ferizli ilçemizde Dövdüren-Büyükhataplı mevkiindeki 600 hektarlık alan, Sanayi Bakanlığınca Devlet Planlama Teşkilatına teklif edilmiş ve onayı alınmıştır.

Küçük Sanayi Siteleri

İlimizde 6 Küçük Sanayi Sitesinde 1.100 işyerinde yaklaşık 4.500 kişi istihdam edilmekte olup devam eden 5 KSS`nin tamamlanabilmesi için 2.9 trilyon TL’na ihtiyaç duyulmaktadır. Küçük sanayi sitelerine ilişkin bilgiler tabloda görülmektedir.